Nhãn Ido là giống nhãn có sức sinh trưởng mạnh cho năng suất cao và chất lượng tốt, có giá trị kinh tế cao, đặc biệt ít bị nhiễm bệnh chổi rồng. Vì vậy, năm 2016, Trung tâm Khuyến nông tỉnh đã xây dựng mô hình “Thâm canh tổng hợp nhãn Ido” nhằm trang bị cho người nông dân những kiến thức về kỹ thuật canh tác, tỉa cành tạo tán, xử lý ra hoa, quản lý dinh dưỡng và dịch hại hợp lý để khai thác tốt tiềm năng năng suất và chất lượng cây nhãn Ido; góp phần tăng thu nhập cho người dân.

Mô hình có quy mô 5 ha trên vườn nhãn trồng sẵn 3 năm tuổi, được bố trí tại xã Long Hòa, huyện Bình Đại với 08 hộ nông dân tham gia. Mô hình đã hỗ trợ 30% phân hữu cơ khoáng Trimix N2 và thuốc trừ sâu sinh học với hình thức hỗ trợ không hoàn lại. Nông dân tham gia mô hình đảm bảo vật tư đối ứng để thực hiện theo đúng quy trình kỹ thuật.

Nông dân tham gia mô hình đã nắm vững và áp dụng có hiệu quả các kỹ thuật của cán bộ kỹ thuật như: Phương pháp bón phân cân đối kết hợp sử dụng phân hữu cơ một cách hiệu quả gia tăng năng suất và chất lượng sản phẩm; Xử lý ra hoa thành công, giảm được lượng Chlorate Kali (KClO3); Quản lý sâu, bệnh bằng biện pháp IPM hay sử dụng thuốc bảo vệ thực vật có nguồn gốc sinh học an toàn cho người sản xuất và người tiêu dùng.

Để đạt được hiệu quả nông dân áp dụng đồng bộ các biện pháp kỹ thuật như sau:

1. Tỉa cành: Cắt tỉa bỏ những cành bị sâu bệnh, ốm yếu, bị che khuất bên trong tán cây nhằm tạo cho tán cây thông thoáng, kích thích cây ra nhiều chồi mới.

- Bón phân kích thích các cơi đọt ra tập trung phát triển tốt: bón phân chuyên dùng cho cây ăn trái hoặc NPK có hàm lượng đạm cao như NPK 18-12-8; 20-20-15. Kết hợp bón phân hữu cơ 2 tấn/ha giúp cây cho ra đọt non mập.

- Chú ý phun thuốc phòng trừ sâu bệnh gây hại khi ra đọt non.

2. Xử lý ra hoa

- Khi cơi đọt thứ ba chuyển sang màu xanh đọt chuối (từ 37 đến 39 ngày tuổi) tiếp tục phun MKP nồng độ 0,5% (40g/8 lít nước) giúp cây cho lá già đồng loạt.

- Sau khi phun MKP được từ 5 đến 7 ngày lúc này lá chuyển từ màu xanh đọt chuối sang màu xanh nhạt. Dọn sạch lá, cỏ xung quanh gốc, tưới nước trước khi xử lý 1 - 2 ngày để tạo độ ẩm cho gốc. Sau đó, hòa tan 300 – 400 gram KClO3 vào 35 - 40 lít nước, tưới đều xung quanh tán cây, tưới nước đảm bảo độ ẩm đất giúp thuốc ngấm đều vào vùng rễ cây.

- Khi cây ra hoa cần phun ngừa một số sâu, bệnh như: sâu ăn bông, bệnh khô cháy hoa. Chú ý chỉ phun thuốc trước khi ra hoa nở 5 - 7 ngày. Không nên phun thuốc trừ sâu, bệnh khi hoa đang nở sẽ làm rụng hoa.

* Do sau khi xử lý thuốc đầu rễ của cây đã bị chết, nên khả năng hút chất dinh dưỡng cho cây, nuôi trái kém đi. Để trái được cây nuôi dưỡng tốt cần phải tạo thuận lợi cho ra rễ mới bằng cách tưới vào vùng tán cây đã tưới thuốc chất kích thích ra rễ (super root) cùng với phân Trimix N2 và Bioking-K.

Nhãn Ido nông dân tham gia mô hình đã xử lý ra hoa

3. Giai đoạn nuôi trái

- Sau khi đậu trái 7 ngày bón 0,2 kg Nitrabor/cây

- Sau khi đậu trái từ 15, 30 và 60 ngày: mỗi lần bón 0,25 kg phân NPK 15-15-15 hoặc 14-10-17 và bổ sung phân hữu cơ để tăng trọng lượng trái góp phần tăng năng suất; giai đoạn 90 và 120 ngày phun thêm các loại phân bón lá có hàm lượng kali cao để tăng chất lượng trái nhãn.

- Phun thuốc ngừa sâu bệnh: phun Metalaxyl hoặc Ridomil 1 – 2 lần vào giai đoạn trước 1 tuần khi đậu trái và trước khi thu hoạch khoảng 1 tháng để phòng ngừa bệnh thối trái do nấm Phytopthora.

4. Tỉa trái

Nhãn Ido thường đậu trái rất sai nên cần tiến hành tỉa bớt trái ở thời điểm 1 tháng sau đậu trái. Các chùm trái được tỉa bỏ bao gồm các chùm trên các cành nhỏ khuất trong tán, chùm trỗ trước hoặc sau lứa rộ, chùm ở đỉnh ngọn. Số trái chừa lại ở nhãn 3 năm tuổi khoảng 25 kg trái/cây. Ngoài tỉa bỏ các chùm trái ở vị trí xấu, còn tỉa bỏ các trái đèo trên chùm hoặc tỉa bớt trái trên các chùm quá sai để đảm bảo độ lớn và đồng đều của trái đạt tiêu chuẩn thị trường yêu cầu.

Tại buổi tổng kết các hộ tham gia đều phấn khởi; ông Nguyễn Hữu Thanh cho biết việc ứng dụng đồng bộ các tiến bộ kỹ thuật mà Trung tâm Khuyến nông đã chuyển giao đã góp phần làm tăng lợi nhuận, giúp tăng thu nhập cải thiện cuộc sống. Cụ thể năng suất nhãn đạt 10 tấn/ha/cây 3 năm tuổi, tăng 3 tấn/ha so với ngoài mô hình. Lợi nhuận đạt 243.780.000 đồng/ha và cao gấp 12,4 lần so với đối chứng nông dân trồng nhãn tiêu da bò lợi nhuận đạt 19.600.000 đồng/ha. Mô hình mang lại lợi nhuận cao là do nông dân áp dụng đúng quy trình kỹ thuật, bón phân vô cơ cân đối kết hợp phân hữu cơ hiệu quả đã nâng cao năng suất nhãn; đồng thời quản lý tốt bệnh chổi rồng; giá sản phẩm nhãn Ido khá ổn định đã góp phần nâng cao hiệu quả kinh tế làm tăng thu nhập, ổn định đời sống cho người trồng nhãn Ido.

Vườn nhãn Ido của anh Nguyễn Hữu Thanh tham gia mô hình

Nhãn Ido mang lại giá trị kinh tế cao cần tiếp tục tuyên truyền và tổ chức nhân rộng mô hình để bà con trong vùng có điều kiện ứng dụng tiến bộ kỹ thuật vào sản xuất. Nâng cao được nhận thức của người dân, tăng cường bón phân hữu cơ, bón cân đối phân vô cơ và sử dụng thuốc bảo vệ thực vật theo nguyên tắc 4 đúng giúp vườn cây phát triển ổn định và bền vững tạo niềm tin và sự phấn khởi, nâng cao thu nhập cho người trồng nhãn góp phần xây dựng thành công nông thôn mới./.

Lê Đình Tấn Tài

Trung tâm Khuyến nông Bến Tre