Hội thảo "Giải pháp phát triển sâm Ngọc Linh" ngày 12/6/2017 tại Quảng Nam
Thời gian qua, Chính phủ, các bộ, ngành và địa phương đã quan tâm đầu tư cho cây sâm Ngọc Linh. Đặc biệt, ngày 05/6/2017, Thủ tướng Chính phủ đã ký Quyết định 787/QĐ-TTg phê duyệt bổ sung Sâm Việt Nam vào danh mục sản phẩm quốc gia thuộc Chương trình phát triển sản phẩm quốc gia đến năm 2020.
Đỉnh Ngọc Linh cao 2.598m được xem như nóc nhà của Tây Nguyên, có rừng nguyên sinh cùng với sự phong phú của hệ động, thực vật với các điều kiện tự nhiên đặc biệt phù hợp cho sự sinh trưởng và phát triển của cây sâm Ngọc Linh. Có thể nói rằng, cây sâm Ngọc Linh chỉ có tại Việt Nam và cũng chỉ phân bố tại vùng núi Ngọc Linh thuộc huyện Nam Trà My (tỉnh Quảng Nam) và 02 huyện Đăk Glei, Tu Mơ Rông (tỉnh Kon Tum).
Sâm Ngọc Linh là “cây thuốc dấu”
Hơn 30 năm qua, các nhà khoa học trong và ngoài nước đã chứng minh sâm Ngọc Linh là loại sâm quý hiếm và tốt nhất thế giới hiện nay, bên cạnh sâm Triều Tiên, sâm Trung Quốc và sâm Mỹ. Sâm Ngọc Linh có tác dụng như loại thuốc tăng lực, chống lão hóa, hồi dương, tăng cường sức đề kháng, chống độc tố, kích thích điều hòa cơ chế miễn dịch của cơ thể và hỗ trợ phòng bệnh ung thư,... Đặc biệt, sâm Ngọc Linh có những tính năng mà sâm một số nước khác không có là tính kháng khuẩn, chống trầm cảm, hiệp lực tốt với thuốc kháng sinh, thuốc điều trị bệnh tiểu đường… Người dân nơi đây ví Sâm Ngọc Linh là “cây thuốc dấu”.
Bảo tồn và phát triển cây sâm núi Ngọc Linh chưa tương xứng với tiềm năng
Với những tính chất đặc hữu nổi trội của cây sâm Ngọc Linh và giá trị kinh tế cao của dược liệu này dẫn đến việc khai thác, mua bán, sử dụng tràn lan có nguy cơ ngày càng cạn kiệt nguồn gen nên việc bảo tồn và phát triển cây sâm núi Ngọc Linh trở nên cấp bách. Phát triển vùng trồng sâm Ngọc Linh mang tính tự phát, nhỏ lẻ; việc nghiên cứu ứng dụng tiến bộ khoa học và công nghệ vào sản xuất giống chưa được quan tâm đúng mức; kỹ thuật trồng trọt, chăm sóc và chế biến sau thu hoạch chưa được tiêu chuẩn hóa, ít có sự tham gia của các nhà khoa học.
Lãnh đạo tỉnh Quảng Nam đánh giá công tác nghiên cứu, ứng dụng, chuyển giao các tiến bộ KHKT chưa được quan tâm đúng mức, nhất là qui trình kỹ thuật trồng và chăm sóc; các doanh nghiệp đầu tư phát triển sản xuất gắn với chế biến sâu về sản phẩm sâm núi Ngọc Linh phục vụ cho y học, thực phẩm chức năng còn hạn chế… do đó chưa phát huy hết được công dụng, giá trị gia tăng còn thấp. Công tác phối hợp quản lý, kiểm soát nguồn gốc, chất lượng cũng như giá trị kinh tế sâm Ngọc Linh chưa được thực hiện tốt…
Giải pháp nào để phát triển sâm Ngọc Linh?
Vừa qua, tại TP. Tam Kỳ, UBND tỉnh Quảng Nam phối hợp Báo Nhân dân tổ chức Hội thảo “Giải pháp phát triển sâm Ngọc Linh”. Hội thảo nhằm đánh giá thực trạng và kiến nghị, tìm giải pháp khoa học, hợp lý cho phát triển cây sâm Ngọc Linh; bàn giải pháp xây dựng mối liên kết 4 nhà phù hợp, khả thi cho triển khai chiến lược phát triển vùng nguyên liệu sâm 2020 - 2030. Qua đó, sẽ tác động đến việc ban hành các các chính sách phát triển, chính sách thu hút, hỗ trợ các nhà đầu tư vào lĩnh vực này trong thời gian tới. Hội thảo là cơ hội quảng bá sâm Ngọc Linh và kêu gọi đầu tư đến các doanh nghiệp trong nước, nước ngoài.
Tại hội thảo có 14 phát biểu, báo cáo, tham luận của các nhà quản lý, học giả, chuyên gia, nhà khoa học, doanh nghiệp và người trồng sâm Ngọc Linh. Hội thảo tập trung vào các vấn đề: việc bảo tồn và phát triển cây sâm Ngọc Linh; công tác quản lý nhà nước về sâm Ngọc Linh; việc phát triển các sản phẩm từ sâm Ngọc Linh; những khó khăn, vướng mắc trong việc phát triển cây sâm Ngọc Linh.
Phát biểu tại hội thảo, ông Lê Trí Thanh, Phó Chủ tịch UBND tỉnh Quảng Nam cho biết: Tỉnh Quảng Nam đã ban hành cơ chế khuyến khích, bảo tồn và phát triển sâm núi Ngọc Linh giai đoạn 2014 – 2020 và tổ chức qui hoạch diện tích trồng sâm dưới tán rừng trên địa bàn Nam Trà My đến năm 2030 với tổng diện tích trên 15.000ha. Hiện nay đã hình thành và xây dựng 02 trạm bảo tồn, nuôi trồng, lưu giữ nguồn gen và phát triển sâm Ngọc Linh trên địa bàn huyện với diện tích trên 20ha.
Ông Hồ Quang Bửu, Chủ tịch UBND huyện Nam Trà My mong muốn Bộ Nông nghiệp và PTNT vào cuộc nhanh, sớm có giống đảm bảo chất lượng và số lượng, đưa ra qui chuẩn trồng sâm phù hợp với tiêu chuẩn quốc tế…
Ông Nguyễn Như Cường, Phó Cục trưởng Cục Trồng trọt thuộc Bộ Nông nghiệp và PTNT cho biết: Hiện nay, Bộ Nông nghiệp và PTNT đang được Chính phủ giao chủ trì phối hợp với các Bộ liên quan xây dựng Nghị định chính sách dặc thù về giống, vốn và công nghệ trong phát triển nuôi trồng và khai thác dược liệu. Đối với cây sâm Ngọc Linh, cần triển khai thêm số nghiên cứu về nuôi trồng và phát triển giống sâm Ngọc Linh, đặc biệt điều kiện sinh trưởng phát triển, qui trình nuôi trồng cho năng suất, chất lượng, giá trị và hiệu quả, nhất là ứng dụng công nghệ cao. Cho phép bổ sung đặc cách giống sâm Ngọc Linh vào Danh mục giống cây trồng được phép sản xuất kinh doanh không phải qua khảo nghiệm vì giống đã tồn tại lâu dài và phổ biến...
Hải Yến