Một chiều như thế, chúng tôi về thăm Hợp tác xã sản xuất Nông nghiệp – Thương mại – Dịch vụ Minh Toàn Lợi (sau đây gọi là HTX Minh Toàn Lợi), đứng chân ở các xã Ea Púk và Ea Tam (Krông Năng, Đăk Lăk). Với diện tích hơn 300 ha, Minh Toàn Lợi là HTX có quy mô lớn nhất về trồng và chế biến các sản phẩm cà phê ở Đắk Lắk. Từng là loại cây xóa đói giảm nghèo, làm giàu của bà con nông dân ở miền đất bazan đầy nắng gió này. Đây là mô hình HTX kiểu mới đang ăn nên làm ra, có hiệu quả kinh tế mà không ảnh hưởng môi trường, được hết thảy thành viên HTX tin tưởng ủng hộ, đang chung sức chung lòng xây dựng để ngày càng thịnh vượng sáng trong như cái tên HTX: Minh Toàn Lợi.
Vai trò của người lãnh đạo
Để có được quả ngọt như ngày hôm nay là cả một quá trình nỗ lực phấn đấu không ngừng. Có trở về những ngày đầu mới thành lập, mới hiểu rõ hơn những gian lao và cả những thành quả đã đạt được. HTX Minh Toàn Lợi được thành lập tháng 10 năm 2012, tiền thân từ Tổ hợp tác được hình thành tháng 6 năm 2011. Khi mới thành lập, HTX có 180 thành viên (TV) và có 260 ha cà phê. Vì nhiều lý do, bấy giờ nhiều hộ TV chưa thực sự tin tưởng ở HTX, chưa mạnh dạn đầu tư, chăm sóc nên năng suất vườn cây đạt thấp… Đến nay HTX có 217 TV với 970 nhân khẩu, trong đó có 84 TV là đồng bào các dân tộc thiểu số, chiếm 46,7%. Hoạt động chính của HTX là sản xuất, chế biến các sản phẩm cà phê (cà phê nhân xô, cà phê bột rang, cà phê chất lượng cao – chế biến ướt,…).
Với HTX, công tác tổ chức lãnh đạo có vai trò quan trọng. Thực hiện Luật HTX năm 2012, HĐQT gồm Chủ tịch là ông Vũ Đức Quân và hai Phó Chủ tịch – thành viên khác. Ngoài ra, Ban kiểm soát gồm hai thành viên nữa. Có thể nói đây là một tập thể có tinh thần đoàn kết, thống nhất cao, năng động, dám nghĩ dám làm. Họ còn là những người toàn tâm toàn ý vì sự phát triển của HTX, vì lợi ích của mỗi TV.HTX.
Trao đổi với chúng tôi, ông Chủ tịch HĐQT đã không ngần ngại cho hay: “Chúng tôi luôn coi trọng hiệu quả kinh tế và sự phát triển bền vững cũng như đời sống của mỗi TV.HTX. Làm gì cũng phải tính toán lợi ích trước mắt và lâu dài, không chỉ có kinh tế mà còn cả về môi trường tự nhiên. Mặt khác, luôn coi trọng chất lượng sản phẩm”. Đó là tấm lòng của người có trách nhiệm với tập thể và xã hội. Và thật đáng trân trọng hơn khi họ là người đứng đầu một tổ chức, người cầm lái để con tàu HTX sẽ sớm có một ngày cập bến bờ vinh quang!
Để góp phần tăng hiệu quả sản xuất, từ ngày thành lập đến nay, HTX đã từng mời các nhà khoa học, cán bộ kỹ thuật ở Viện EaKmat Tây Nguyên về tập huấn cho bà con. Đồng thời phối hợp tổ chức tọa đàm về kỹ thuật trồng, chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh hại ở cây cà phê. Và với hàng chục đợt tập huấn, hội thảo, mỗi TV.HTX đã được phổ biến học tập, nâng cao nhận thức về quá trình sinh trưởng, phát triển của cây cà phê. Mặt khác, HĐQT. HTX đã lấy mẫu đất để đem phân tích, từ đó nhằm điều chỉnh lượng phân bón cho phù hợp, tiết giảm được chi phí sản xuất cũng như góp phần bảo vệ môi trường sinh thái.
Coi trọng chất lượng sản phẩm và đời sống kinh tế - xã hội
Chính những hoạt động thiết thực ấy đã có tác động to lớn đến năng suất, chất lượng vườn cây. Điều đáng nói, năng suất vườn cây của TV.HTX năm sau thường cao hơn năm trước. Nếu năm 2012 mới đạt 3,2 tấn/ha, năm 2014 đạt 3,5 tấn/ha thì đến năm 2015 đã đạt 3,72 tấn/ha… Cũng từ đó, đời sống của các TV. HTX ngày càng được cải thiện.
Nếu năm 2012 khi mới thành lập, thu nhập bình quân của TV.HTX mới đạt 22 triệu đồng/người/năm; Đến năm 2014 đã đạt 29,3 triệu/người/năm thì đến năm 2015 đã đạt 32,04 triệu/người/năm. Mặt khác, số hộ nghèo đã giảm nhiều và số hộ khá giả vẫn tăng cao hằng năm, dù chỉ trong một thời gian ngắn. Năm 2012, số hộ nghèo còn chiếm tới 23,9%; số hộ khá giả (có thu nhập từ 100 triệu đồng/năm trở lên, tiêu biểu một số hộ có thu nhập từ 500 – 700 triệu đồng) là 33 hộ, chiếm 18,3%. Nhưng đến năm 2015, số hộ nghèo còn 21/217 hộ, chiếm 11,7%; Số hộ khá giả là 76 hộ, chiếm 42,2 %. Đáng kể trong số 36 hộ TV là Cựu chiến binh, thì có 10 hộ khá giả, chiếm 27,7%, không có hộ đói nghèo. Đây quả là những con số ấn tượng. Có thể nói, với mức thu nhập và hộ khá giả như kể trên, HTX Minh Toàn Lợi là một minh chứng sống động cho mô hình HTX kiểu mới, làm ăn có hiệu quả trên miền đất Tây Nguyên, nhất là những năm gần đây, thời tiết diễn biến bất thường, giá cả nhiều mặt hàng tăng cao…
Không chỉ phấn đấu để đạt năng suất mà HTX vẫn luôn coi trọng đảm bảo chất lượng sản phẩm; coi đó như là yếu tố sống còn. Thực tế là ngày càng có nhiều Công ty rang xay cà phê ở thành phố Hồ Chí Minh đã tìm về đặt mua hàng trăm tấn sản phẩm của HTX bởi lẽ sản phẩm của HTX đã được cấp chứng nhận đạt tiêu chuẩn quốc tế. Đặc biệt năm 2012, sản phẩm của HTX đã được cấp chứng nhận tiêu chuẩn UTZ CertiFied với Bộ quy tắc gồm 11 chương và 175 tiêu chí về sản phẩm cà phê chất lượng cao. Năm 2015 đã được chứng nhận FLO Quốc tế. Đây là những chứng nhận uy tín về chất lượng sản phẩm cà phê, từng là niềm mong ước của các nhà sản xuất cà phê.
Một trong những lô vườn cà phê của TV.HTX Minh Toàn Lợi
Một trong những hoạt động có ý nghĩa là năm 2016, HTX đã liên kết với Công ty Liên doanh chế biến cà phê xuất khẩu Dak Man - Buôn Ma Thuột để xuất khẩu cà phê với giá tối thiểu là 40,5 triệu đồng/tấn. Đồng thời còn được khách hàng hỗ trợ 9,6 triệu/tấn. Như vậy, với mỗi tấn cà phê nhân, HTX đã bán được giá hơn 50 triệu đồng, cao hơn thời giá thị trường những 13,14 triệu đồng/tấn. Đây vừa thể hiện sự tín nhiệm của khách hàng, vừa là tín hiệu thành công của mô hình HTX kiểu mới. Bởi chất lượng sản phẩm là hệ quả của sự hợp tác quốc tế (có vai trò tư cách pháp nhân) thì thành công là điều tất yếu…
Không những thế, HTX Minh Toàn Lợi vẫn luôn coi trọng các hoạt động xã hội, đóng góp cho công cuộc xây dựng Nông thôn mới và làm tốt công tác từ thiện. Mặc dầu đồng vốn và quỹ phúc lợi của HTX chưa nhiều, nhưng hằng năm HTX vẫn thường hỗ trợ cho các hoạt động của chợ tình Việt Bắc (Ea Tam); Tết Trung thu của các cháu; Hỗ trợ vốn không tính lãi cho các hộ nghèo ở địa phương. Đáng kể là hỗ trợ địa phương làm đường nội đồng với số tiền hơn 40 triệu đồng; Góp phần hoàn thiện các tiêu chí trong xây dựng Nông thôn mới… Mặt khác, HTX đã tham gia và đạt giải Ba cấp tỉnh trong cuộc thi “Tìm hiểu Luật HTX năm 2012” do Liên minh HTX tỉnh Đắk Lắk phối hợp tổ chức đầu năm 2016.
Bên cạnh đó, HTX Minh Toàn Lợi vẫn còn những khó khăn và cả bao trăn trở. Vả chăng đây cũng là tình hình chung của mô hình HTX kiểu mới trong cả nước. Đáng kể là vốn, cơ sở vật chất còn thiếu và yếu; Các nông hộ (chưa phải là TV.HTX), doanh nghiệp, Ngân hàng,… vẫn còn mặc cảm, dè dặt với HTX mà nguyên nhân chính là do lối làm ăn kém hiệu quả của mô hình HTX trước đây.
Như vậy, trên con đường đi tới vinh quang, bước đầu HTX Minh Toàn Lợi đã gặt hái được những kết quả thật đáng ghi nhận và trân trọng. Có thể nói, đấy là những tín hiệu tích cực, có tính thuyết phục của mô hình HTX kiểu mới; một minh chứng cho đường lối lãnh đạo sáng suốt của Đảng cũng như Luật HTX năm 2012. Nhưng HTX vẫn còn những trăn trở cùng kiến nghị các cấp có thẩm quyền. Đó là cần tăng cường công tác thông tin tuyên truyền để người nông dân hiểu hơn về mô hình HTX kiểu mới. Đặc biệt, ngành ngân hàng địa phương cần tạo điều kiện, hỗ trợ vốn để HTX đầu tư mở rộng sản xuất...
Với những thành tích đã đạt được, dẫu còn nhiều khó khăn, vẫn tin tưởng rằng HTX Minh Toàn Lợi sẽ giành được những kết quả to lớn hơn nữa, xứng đáng là một địa chỉ tin cậy, là mái ấm bình yên và thịnh vượng mà người nông dân luôn mong muốn tìm về.
Trọng Nguyên