Mục đích của mô hình là nhằm chuyển giao tiến bộ giống, kỹ thuật mới cho người dân, giúp họ tiếp cận và ứng dụng những tiến bộ khoa học vào chăn nuôi nhằm tăng năng suất, sản lượng thịt; nâng cao giá trị và hiệu quả kinh tế. Sau gần 1 năm thực hiện, mô hình không chỉ cho kết quả đạt và vượt yêu cầu đề ra mà còn mang lại thu nhập cao cho các hộ tham gia. Mô hình đã thực sự thu hút sự quan tâm của người dân trong thời gian vừa qua.

Mô hình được triển khai từ tháng 3-11/2017 với quy mô 5 con, 5 hộ tham gia. Giống bò đưa vào nuôi là bò lai F1 BBB (con lai được tạo ra từ việc dùng tinh bò đực giống ngoại BBB cho thụ tinh nhân tạo với bò cái nền Zêbu tại địa phương). Trong đó gồm 4 con cái và 1 con đực có độ tuổi từ 6-9 tháng với trọng lượng từ 140- 180 kg/con, trung bình là 150 kg/con.

Tham gia mô hình các hộ được hỗ trợ chi phí mua bò giống, một phần chi phí thức ăn tinh giai đoạn vỗ béo; còn lại tự đối ứng chi phí làm chuồng trại,   mua thức ăn tinh, trồng và chế biến thức ăn thô xanh, nhân công và các loại vật tư thiết bị phục vụ chăn nuôi khác.

Với hình thức nuôi thịt, bò được chăm sóc nuôi dưỡng theo quy trình kỹ thuật với khẩu phần ăn cơ bản gồm thức ăn thô xanh kết hợp thức ăn tinh. Trong đó thức ăn thô xanh (cỏ tự nhiên, cỏ voi, rơm lúa, thân, lá cây ngô sau thu hoạch...) được cho ăn tự do; Thức ăn tinh (thức ăn hỗn hợp, bột ngô, cám gạo...) cho ăn với định lượng 1% trọng lượng cơ thể (bò 150 kg cho ăn 1,5 kg/con/ngày; bò 200 kg cho ăn 2 kg/con/ngày; 300 kg cho ăn 3 kg/con/ngày).

Trong quá trình nuôi đàn bò sinh trưởng phát triển tốt, không bị dịch bệnh, tỷ lệ nuôi sống đạt 100%, bò nuôi nhanh lớn, khả năng tăng trọng cao với trọng lượng đạt từ 320- 360 kg/con, trung bình toàn đàn đạt trên 350 kg/con ở 14-16 (sau 7 tháng nuôi).

Sau khi kết thúc thời gian thực hiện mô hình, các hộ vẫn tiếp tục nuôi đến 18-22 tháng tuổi, lúc này trọng lượng của bò đạt trên 380 kg. Trong đó bò cái đạt 350- 390 kg/con, bò đực đạt 420kg/con.

Kiểm tra bò nuôi vỗ béo trong mô hình

Theo các hộ thực hiện mô hình, giống bò này có tốc độ sinh trưởng cao hơn hẳn so với các giống bò lai Zêbu đang nuôi tại địa phương. Đặc biệt, qua theo dõi của các hộ cho thấy bò lai F1 BBB dễ nuôi, bò rất tạp ăn nên tận dụng được hầu hết các loại phụ phẩm nông nghiệp như rơm lúa, thân lá cây ngô sau thu hoạch, thân cây chuối, rau muống... Không những vậy, bò lai BBB thuần tính, dễ chăm sóc, nên rất phù hợp với việc nuôi nhốt tại chuồng.

Về chất lượng thịt: Sau khi nuôi đạt 18-22 tháng tuổi, có hai hộ đã chủ động giết mổ bán thịt (trọng lượng hơi 387 và 380 kg, sau giết mổ thu được 197 kg và 185 kg thịt), cho thấy bò có tỷ lệ thịt cao; thịt mềm và thơm ngon.

Về hiệu quả kinh tế: Sau khi đã nuôi thêm từ 2- 6 tháng, hộ nuôi bò đực đã đổi ngang được 2 con bò cái để nuôi sinh sản; 2 hộ bán cho thương lái được 32 và 34 triệu đồng, 2 hộ tự giết mổ bán thịt thu được lần lượt là 38 và 36 triệu đồng/hộ. Như vậy, trung bình mỗi hộ cho thu nhập trên 34 triệu đồng, sau khi trừ chi phí sản xuất (chi phí giống, thức ăn tinh, khấu hao vật tư, chuồng trại), không tính chi phí thức ăn thô xanh và công lao động mỗi con cho lãi trên 7 triệu đồng.

Như vậy, xét về giá trị thì khi nuôi giống bò này cho hiệu quả cao gấp khoảng 2 lần so với nhóm bò Zêbu. Nếu xét về hiệu quả đầu tư thì giống bò này cho hiệu quả cao hơn khoảng 30- 50% so với chăn nuôi giống bò nhóm Zêbu (cùng điều kiện chăm sóc nuôi dưỡng, cùng chế độ ăn uống).

Với kết quả trên chắc chắn rằng khi đưa giống này vào chăn nuôi sẽ cho hiệu quả kinh tế cao.

Thực tế, tại thời điểm sau khi mô hình kết thúc, bê lai F1 BBBxZêbu tại các địa  phương trong và ngoài huyện đã và đang được các thương lái, người chăn nuôi săn lùng, tìm mua với giá rất cao (15-18 triệu đồng/con sau cai sữa). Đặc biệt, trong thời gian vừa qua việc dùng tinh bò đực BBB để phối giống cho đàn bò cái nền tại địa phương đã và đang được rất nhiều người dân trong xã, trong huyện quan tâm.

Theo anh Lê Văn Ngọc - cán bộ Trạm Khuyến nông, kiêm dẫn tinh viên trên địa bàn huyện Thiệu Hóa cho biết, trước kia nhu cầu phối tinh bò BBB rất ít do bê con có hình thái xấu xí (đầu nhỏ, chân ngắn, màu lông loang lổ, không đồng nhất) nên không được ưa chuộng. Nhưng sau khi kết thúc mô hình, với hiệu quả kinh tế mang lại, việc lai tạo để tạo giống bò lai BBB đã được đông đảo bà con chăn nuôi lựa chọn. Chỉ trong 9 tháng đầu năm 2018 toàn huyện đã có trên 700 liều tinh bò BBB được người dân phối cho đàn bò nền địa phương, trong đó riêng xã Thiệu Nguyên là 200 liều.

Còn trên địa bàn toàn tỉnh, năm 2017 mới chỉ có vài huyện có người dân có nhu cầu phối tinh bò BBB. Bước sang năm 2018 hầu như tất cả các huyện có chương trình thụ tinh nhân tạo trên đàn bò người dân đều có nhu cầu. Trong 9 tháng qua, đã có 7.040 liều tinh cọng rạ BBB được cung cấp và phối giống cho đàn trong tỉnh. Chỉ cần với số lượng tinh trên, mỗi năm sẽ có trên 5.000 con bê con ra đời, sau 18-24 tháng tuổi sẽ cung cấp cho thị trường hàng ngàn tấn thịt chất lượng phục vụ nhu cầu ngày càng cao của người tiêu dùng, qua đó không chỉ góp phần thúc đẩy ngành chăn nuôi phát triển mà còn tạo công ăn việc làm, tăng thu nhập cho người chăn nuôi trên địa bàn tỉnh.

Lê Sỹ Thành

Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa