Cà gai leo là một dược liệu quý trong các đơn thuốc đông y để hỗ trợ điều trị các bệnh liên quan đến gan. Đầu năm 2015, Dự án Sinh kế của Chương trình Giảm nghèo của huyện Yên Thủy, tỉnh Hòa Bình đã đưa cây cà gai leo về xã Đa Phúc. Như bén duyên với đất, cây cà gai leo phát triển tốt và cho dược tính cao (hoạt chất Glycoalcaloid toàn phần là 0,62% - cao gấp 4 lần khi được trồng ở vùng đất khác). Tuy nhiên, do bà con mở rộng diện tích nhanh và không có kế hoạch cụ thể nên đầu ra của cây cà gai không ổn định, bị thương lái ép giá, giá thành có lúc xuống thấp còn hơn 10.000 đồng/kg làm ảnh hưởng đến kinh tế các hộ nông dân.

Trong khi nhiều hộ nông dân bắt đầu phá bỏ cây cà gai leo thì anh Bùi Quý Hợi (xã Bảo Hiệu, Yên Thủy, Hòa Bình) lại nhận nhận ra được xu thế hiện nay của người tiêu dùng là ưa chuộng sử dụng các sản phẩm từ thiên nhiên và xu hướng phát triển các loại thuốc có nguồn gốc tự nhiên của các hãng dược. Vì vậy, đầu năm 2016, anh Hợi vận động các hộ gia đình trong xã thành lập HTX Nông – Lâm nghiệp Bảo Hiệu chuyên trồng cây cà gai leo. Năm đó, diện tích trồng cây dược liệu cà gai leo của HTX và bà con xóm Đầm là 10 ha, đến nay đã phát triển lên 40 ha. Để các thành viên và hộ tham gia trồng dược liệu yên tâm về đầu ra sản phẩm, HTX đứng ra tìm các đầu mối tiêu thụ, liên kết với các doanh nghiệp thu mua. Với năng suất bình quân 12 tấn khô/ha, toàn bộ nguyên liệu cà gai leo được HTX bao tiêu thu mua với giá ổn định 35.000 đồng/kg, bình quân mỗi ha cà gai leo đạt doanh thu trên 400 triệu đồng.

Anh Bùi Quý Hợi - GĐ HTX Nông - Lâm nghiệp Bảo Hiệu chia sẻ với phóng viên về sản phẩm "Cao cà gai leo Yên Thủy"

 

Sau một thời gian tìm tòi, học hỏi và nghiên cứu không ngừng nghỉ, HTX đã đưa ra thị trường các sản phẩm với nguyên liệu chiết xuất 100% từ cây cà gai leo. Ngoài ra, để xây dựng thương hiệu cà gai leo bền vững, HTX ký hợp đồng gia công lâu dài với Công ty CP dược OPC Bắc Giang (có công nghệ sản xuất đạt tiêu chuẩn GACP) tạo ra sản phẩm "Cao cà gai leo Yên Thủy”. Đồng thời, liên kết với Công ty TNHH MTV Thương Hảo, Công ty CP thương mại dược Sao Mai (TP Hòa Bình) cho ra sản phẩm trà túi lọc cà gai leo. Hiện nay giá bán cao cà gai leo ngoài thị trường có giá từ 150.000 – 290.000 đồng/50g-125g, trà túi lọc 40.000 đồng/hộp.

Hiện nay, sản phẩm cao và trà túi lọc cà gai leo Yên Thủy sản xuất đạt tiêu chuẩn GACP được thị trường đón nhận với những phản hồi tích cực. Bình quân mỗi năm, HTX liên kết sản xuất, tiêu thụ 25.000 - 30.000 sản phẩm cao. "Cao cà gai leo Yên Thủy” đã được chứng nhận bản quyền, được người tiêu dùng đánh giá cao, có mặt trên thị trường các nước: Nga, Thái Lan, Trung Quốc. Hệ thống phân phối sản phẩm trên phạm vi cả nước với trên 200 đại lý, điểm kinh doanh. Sản phẩm "Cao cà gai leo Yên Thủy" được xếp hạng OCOP 3 sao cấp tỉnh năm 2019 đã hiện thực hóa mục tiêu đưa thương hiệu "Cà gai leo Yên Thủy” tiếp cận và vươn tới thị trường mới, đồng thời đảm bảo người dân được cải thiện nguồn sinh kế bền vững của HTX.

“Thời gian tới, HTX sẽ phát triển vùng nguyên liệu theo hướng liên kết thêm với các hộ trong, ngoài xã và các huyện lân cận với quyết tâm đưa thương hiệu “Cà gai leo Yên Thủy” tiếp cận và vươn tới thị trường mới, bảo đảm nguồn sinh kế bền vững cho người dân” - Giám đốc HTX Bùi Quý Hợi cho biết.

Bằng sự nhạy bén trong kinh doanh, sự nỗ lực nghiên cứu, sáng tạo không ngừng nghỉ, HTX Nông – Lâm nghiệp Bảo Hiệu được dẫn dắt bởi anh Bùi Quý Hợi đã đưa cà leo trở thành sản phẩm hoàn chỉnh đem lại giá trị kinh tế cao cho nhiều người dân và cung cấp sản phẩm tiện lợi cho người tiêu dùng.

Phương Thúy

Trung tâm Khuyến nông Hòa Bình