nhằm hỗ trợ người dân đẩy mạnh áp dụng rộng rãi mô hình sản xuất cây trồng theo quy trình VietGAP, từng bước hình thành chuỗi hệ thống phân phối thực phẩm an toàn kết nối đến người tiêu dùng... Qua đẩy tuyên truyền để người nông dân hiểu lợi ích khi sản xuất nông nghiệp sạch, thích ứng biến đổi khí hậu, sử dụng hiệu quả đất đai nông nghiệp, nguồn nước tưới, cơ sở hạ tầng đồng ruộng và bảo vệ môi trường sinh thái. Đồng thời nâng cao giá trị và chất lượng nông sản thông qua việc sử dụng giống, biện pháp kỹ thuật canh tác, bảo quản, chế biến; Tạo thị trường tiêu thụ ổn định, có cơ hội mở rộng sản xuất, phát triển bền vững.

Đến nay, qua 3 vụ triển khai cho thấy năng lực áp dụng các tiến bộ khoa học kĩ thuật và nhận thức về biến đổi khí hậu của cán bộ nông nghiệp, nông dân các vùng dự án được nâng cao thông qua các lớp tập huấn, xây dựng mô hình, góp phần đưa năng suất chất lượng, hiệu quả kinh tế tăng lên, giảm phát thải nhà kính và ô nhiễm môi trường.

 
Cán bộ khuyến nông hướng dẫn nông dân sử dụng chế phẩm phân hủy rơm rạ tại xã Bằng Hành

 

Để đẩy mạnh tuyên truyền nhân rộng các mô hình CSA, Trung tâm Khuyến nông đã xây dựng kế hoạch tập huấn nhân rộng đại trà các biện pháp ICM, IPM được áp dụng trong các mô hình CSA trong toàn tỉnh. Cụ thể: Diện tích nhân rộng đại trà trên địa bàn tỉnh Hà Giang trong năm 2020 đạt khoảng 2.304 ha, tương đương với 163 lớp tập huấn và 4.890 học viên trên 5 loại cây trồng chủ lực của tỉnh. Nội dung thực hiện của các mô hình là diện tích nhân rộng áp dụng toàn bộ hay một phần kĩ thuật quản lý cây trồng tổng hợp (ICM), quản lý dịch hại tổng hợp (IPM) vào sản xuất, được thực hiện thông qua việc tuyên truyền, giới thiệu, tập huấn cho người sản xuất tiếp cận và tự nguyện áp dụng.

Qua việc đánh giá của học viên và đánh giá tác động sau khóa đào tạo cho thấy, thông qua các lớp tập huấn nhân rộng đại trà các biện pháp ICM, IPM theo phương pháp cầm tay chỉ việc, học thông qua trao đổi thực hành đã giúp cho các học viên nhận thức rõ hơn về biến đổi khí hậu, tác động của biến đổi khí hậu đối với sản xuất nông nghiệp và ngược lại. Từ đó áp dụng các biện pháp ICM, IPM vào sản xuất của gia đình nhằm thích ứng và giảm thiểu tình hình biến đổi khí hậu.

Kết quả đánh giá tác động sau khi thực hiện nhân rộng đại trà các mô hình CSA cho thấy:

Trên cây cam, cây lê, cây hồng không hạt sau khi tham gia các đợt tập huấn người dân đã chú ý hơn trong việc cắt tỉa tạo tán, tạo bộ khung tán thông thoáng, giảm thiểu sâu bệnh hại; tăng cường sử dụng các loại phân bón hữu cơ vi sinh, bón phân theo hình chiếu tán, không bón nổi trên bề mặt hạn chế thoái hóa rửa trôi đất; biết sử dụng, tự làm các loại bẫy bả côn trùng, các loại thuốc sinh học, thảo mộc phòng trừ sâu bệnh hại.

Cán bộ khuyến nông hướng dẫn nông dân cắt tỉa tạo tán cây cam tại xã Hương Sơn

 

Đối với cây lúa, người dân sau khi tham gia tập huấn đã sử các loại chế phẩm phân hủy rơm rạ vào sản xuất hạn chế việc đốt rơm rạ, tận dụng 50% phân bón hữu cơ thay thế cho nguồn phân chuồng ngày càng khan hiếm, đồng thời áp dụng các biện pháp canh tác lúa cải tiến SRI (cấy thưa, cấy mạ non, bón phân cân đối hợp lý theo nhu cầu sinh trưởng phát triển từng giai đoạn của cây lúa, điều tiết nước ngập khô xen kẽ), phòng trừ sâu bệnh hại tổng hợp theo (IPM), tăng cường sử dụng các loại phân bón thuốc BVTV sinh học, thảo mộc. Qua đó đã giảm được 20% lượng nước tưới cho sản xuất, giảm thiểu ô nhiễm môi trường.

Đối với cây rau người dân đã đưa các giống mới, phẩm cấp cao vào sản xuất; áp dụng biện pháp bón phân cân đối hợp lý; đồng thời sử dụng các loại chế phẩm xử lí phế phụ phẩm làm phân bón hữu cơ, sản xuất theo quy trình VietGAP đảm bảo an toàn vệ sinh thực phẩm…

Để tiếp tục nhân rộng đại trà các mô hình CSA trong thời gian tới các cấp chính quyền cơ sở cần duy trì tuyên truyền để nhân dân áp dụng rộng rãi các biện pháp kỹ thuật vào sản xuất, từng bước hoàn hệ thống kênh mương nội đồng để đảm bảo chủ động áp dụng biện pháp tưới nước ướt khô xen kẽ và tiêu nước khi bị ngập úng. Đồng thời, tăng cường tập huấn nâng cao năng lực cho hệ thống khuyến nông huyện, xã về tình hình biến đổi khí hậu và các biện pháp ứng phó, thực hành nông nghiệp thông minh thích ứng với biến đổi khí hậu.

Lan Anh

Trung tâm Khuyến nông Hà Giang