Các hộ dân tham gia mô hình thuộc các xã miền núi, có điều kiện đất đai, khí hậu, thời tiết phù hợp với cây ba kích; nằm trong vùng quy hoạch trồng cây dược liệu của huyện, xã và thuận lợi cho việc tham quan, giới thiệu mô hình. Năm 2018, Trung tâm khuyến nông tỉnh Thái Nguyên triển khai mô hình trồng cây ba kích tím tại xã Nghinh Tường, huyện Võ Nhai, với quy mô 5 ha, có 9 hộ nông dân tham gia. Năm 2019, Trung tâm tiếp tục mở rộng mô hình tại xã Vinh Sơn, thành phố Sông Công với quy mô thực hiện là 5 ha, 18 hộ nông dân tham gia.

Ông Hà Thanh Thịnh xóm Bản Trang, xã Nghinh Tường, có nhiều năm kinh nghiệm trồng cây dược liệu ba kích, tham gia mô hình ông được bầu làm tổ trưởng tổ liên kết. Ông Thịnh cho biết, trước đây người dân trồng ba kích mang tính tự phát, manh mún, không tập trung, tỷ lệ cây sống thấp, năng suất không được cao. Tham gia mô hình, các hộ dân được hướng dẫn đồng bộ các biện pháp kỹ thuật nhằm tăng năng suất, chất lượng và tăng thu nhập. Theo ông Thịnh, ba kích dễ trồng, chăm sóc; hiện nay, củ ba kích tím tại địa phương rất có giá, người dân bán được 180 – 200 nghìn đồng/kg củ tươi.

Tại xã Nghinh Tường, huyện Võ Nhai, kết quả kiểm tra qua một năm trồng cho thấy, cây ba kích sinh trưởng phát triển tốt, tỷ lệ sống trên 90%, không có sâu bệnh hại; hiện nay cây đã phân nhánh gốc từ 2-3 nhánh, chiều cao cây đạt từ 1,8 – 2 m. Tại xã Vinh Sơn, thành phố Sông Công, sau 3 tháng trồng, cây sinh trưởng phát triển tốt, đã bắt đầu phân nhánh, tỷ lệ sống trên 95%. Bước đầu đánh giá cây ba kích tím phù hợp với điều kiện tự nhiên, thổ nhưỡng tại các địa phương. Hiện, Trung tâm Khuyến nông Thái Nguyên tiếp tục phối hợp với các địa phương theo dõi tình hình sinh trưởng, phát triển của cây ba kích, các đối tượng sâu bệnh phát sinh gây hại để có biện pháp chỉ đạo chăm sóc, phòng trừ sâu bệnh kịp thời ở những năm tiếp theo, làm cơ sở để tuyên truyền, khuyến cáo trước khi  nhân rộng mô hình trồng ba kích tím trên địa bàn.

Cán bộ khuyến nông kiểm tra mô hình trồng cây ba kích tím tại xã Nghinh Tường, huyện Võ Nhai

Dự án “Xây dựng mô hình liên kết sản xuất, bảo quản, chế biến và tiêu thụ dược liệu khu vực miền núi phía Bắc, giai đoạn 2018-2020” nhằm phát triển các loài dược liệu lợi thế của địa phương các tỉnh phía Bắc, từng bước ổn định vùng sản xuất dược liệu tập trung, bền vững, nâng cao thu nhập cho đồng bào vùng cao, miền núi biên giới. Đồng thời xây dựng mô hình liên kết giữa nhóm hộ sản xuất trồng cây dược liệu với doanh nghiệp thu mua, chế biến dược liệu, hướng tới phát triển chuỗi dược liệu của các địa phương.

Dương Trung Kiên

Trung tâm Khuyến nông Thái Nguyên