Tuy nhiên, do chỉ tập trung khai thác trong tự nhiên nên năng suất, chất lượng và hiệu quả bấp bênh. Mặt khác, do người dân địa phương chưa có thói quen đầu tư chăm sóc nên diện tích suy giảm, ra hoa kết quả ít, năng suất thấp.

Từ thực tế trên, với mong muốn nâng cao thu nhập cho người nông dân, tạo thêm sinh kế cho bà con khu vực miền núi. Năm 2017, bằng nguồn vốn khuyến nông địa phương Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa đã phối hợp với UBND xã Xuân Lộc thực hiện mô hình “Trồng thâm canh cây sa nhân trên nương rẫy”.

Mô hình được triển khai với diện tích 5,1 ha, 5 hộ tham gia. Các hộ tham gia mô hình được hỗ trợ 100% về giống và 50% phân bón, thời gian thực hiện trong 8 tháng. Địa điểm triển khai tại xã Xuân Lộc huyện Thường Xuân, nơi có diện tích đất lâm nghiệp lớn, có điệu kiện khí hậu, thổ nhưỡng thích hợp với cây sa nhân.

Là mô hình lần đầu tiên được thực hiện tại địa phương, do vậy để thực hiện thành công, cán bộ khuyến nông từ tỉnh đến cơ sở đã hết sức quan tâm đến công tác chọn hộ, chỉ đạo, hướng dẫn người dân trong suốt quá trình triển khai. Đặc biệt, do các hộ tham gia 100% là đồng bào dân tộc thiểu số, trình độ dân trí không đồng đều, kỹ thuật canh tác lạc hậu, chính vì vậy công tác tập huấn, chuyển giao kỹ thuật được hết sức chú trọng, qua đó đã giúp các hộ nắm bắt được tốt kỹ thuật trồng, chăm sóc, thu hoạch cây sa nhân.

Cây sa nhân trong mô hình

Đến nay, sau thời gian triển khai, cây sa nhân trong mô hình đang sinh trưởng, phát triển tốt, tỷ lệ cây sống đạt trên 90%, chiều cao trung bình đạt 60 - 70cm, được đánh giá là phù hợp với điều kiện tự nhiên của xã Xuân Lộc. Bước đầu cho thấy, đây là loại cây dễ trồng, không “tranh chấp” đất với cây trồng khác, chỉ tận dụng đất dưới tán rừng, vì vậy đã góp phần vào việc chống xói mòn, tạo được độ ẩm, hạn chế cháy rừng, tăng hệ số sử dụng đất. 

Mặt khác, do chi phí đầu tư thấp, dễ áp dụng, nên mô hình  hoàn toàn phù hợp với bà con dân tộc miền núi. Với giá trị kinh tế đã được khẳng định, mô hình đã tạo hướng đi mới trong sản xuất lâm nghiệp, góp phần vào công tác giảm nghèo nhanh, bền vững tại địa phương./.

Nguyễn Trọng Minh

Trung tâm Khuyến nông Thanh Hóa