Trong những năm gần đây, cua biển đang được các hộ nuôi trồng thủy sản tại TP. Hồ Chí Minh quan tâm sản xuất, đem lại thu nhập đáng kể cho người nuôi. Tuy nhiên nguồn giống chủ yếu được đánh bắt ngoài tự nhiên đang ngày càng cạn kiệt; mật độ thả nuôi thấp (01 con/m2); chỉ nuôi một giai đoạn trong 01 ao và do đặc tính cua là loài dữ, dễ cắn nhau nên tỷ lệ sống khá thấp, năng suất và hiệu quả kinh tế chưa cao, trong khi nhu cầu thị trường trong và ngoài nước rất lớn.
Để nâng cao mật độ nuôi, kiểm soát và giúp tăng tỷ lệ sống, tăng năng suất, chất lượng cua, từ tháng 4/2019, Trung tâm Khuyến nông TP. Hồ Chí Minh đã thực hiện mô hình thử nghiệm nuôi cua con giống nhân tạo 02 giai đoạn, tại hộ ông Trần Hữu Dư và hộ ông Lê Ngọc Vũ, ở ấp 3, xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè; quy mô 30.000 con cua giống/1ha (mỗi hộ nuôi 15.000 con/5.000 m2). Trong đó khuyến nông hỗ trợ theo định mức mô hình thử nghiệm là 100% giống, thức ăn hỗn hợp công nghiệp. Mục tiêu của mô hình là tăng mật độ nuôi từ 01 con lên 10 con/m2, kiểm soát được tỷ lệ sống giai đoạn 1 (cua 01 tháng tuổi) là từ 70 - 80% và tỷ lệ sống giai đoạn 2 phải đạt 50%.
Quy trình nuôi cua con giống nhân tạo 02 giai đoạn (150 ngày) được khuyến khích như sau:
Giai đoạn 1 (từ thả giống đến 01 tháng), nên nuôi trong ao nhỏ diện tích 1.000 - 1.500 m2 để dễ quản lý và chăm sóc cua. Mật độ nuôi 10 con/m2, kích cỡ giống > 01cm/con (cỡ hạt me). Trước khi thả giống, kiểm tra môi trường ao nuôi, các chỉ tiêu: độ mặn > 7‰, độ mặn từ 10 - 15‰ là tốt nhất cho cua phát triển; pH từ 7,5 - 8; nhiệt độ từ 28 - 300C. Về quản lý môi trường: Sử dụng CaCO3, Dolomite định kỳ 10 - 15 ngày/lần; mỗi ngày thay 20 - 30% lượng nước trong ao, nửa tháng thay toàn bộ nước 01 lần, nước sạch kích thích cua hoạt động, ăn nhiều, lột xác tốt. Trong giai đoạn này sử dụng 100% thức ăn công nghiệp. Định kỳ cứ 10 ngày bắt cua kiểm tra tốc độ tăng trưởng để điều chỉnh lượng thức ăn cho phù hợp. Trọng lượng cua sau 1 tháng nuôi đạt từ 20 – 30 gram/con, tỷ lệ sống đạt 60 - 70%.
Giai đoạn 2: Sau 1 tháng nuôi phải chuyển cua qua ao lớn có diện tích 3.500m2. Khi sang ao cần tách cua đực, cua cái nuôi riêng vì lúc này cua đang trong giai đoạn phát triển, trưởng thành, chuẩn bị giao vĩ, nếu để đực và cái nuôi chung khi lột xác chúng dễ cắn nhau. Cho thức ăn vào vó/nhá, sau đó kéo lên chọn cua đực và cái. Thả nhiều chà vào ao nuôi để cua có chỗ trú ẩn. Nên tập cho cua ăn cá tạp sau 1,5 tháng; tập trung cho ăn vào chiều tối vì tập tính bắt mồi của cua chủ yếu vào thời gian này. Lượng thức ăn tăng hay giảm tùy theo sức bắt mồi của cua, giảm lượng thức ăn khi cua lột xác nhiều và tăng lại sau 2 ngày cua lột xác. Ngoài ra, cần bổ sung khoáng chất, dinh dưỡng và vitamin cho cua. Kiểm tra bờ, cống, rào chắn để tránh thất thoát cua; kiểm tra việc cân, đo trọng lượng cua; Chú ý quan sát cua có bị ký sinh ngoài vỏ, xoang mang…
Cán bộ khuyến nông kiểm tra sự phát triển của cua trong mô hình thử nghiệm tại Nhà Bè
Sau 3 tháng nuôi và theo dõi mô hình, kết quả đạt được rất khả quan: Tỷ lệ cua sống ở giai đoạn 1 đạt 70-80%, giai đoạn 2 đạt gần 60%, cao hơn nhiều so với nuôi theo cách truyền thống (chỉ đạt 20 - 25%); tính ra sau 2 giai đoạn nuôi, mỗi hộ còn khoảng 6.000 - 7.000 con cua với kích cỡ đạt từ 200 – 250 gram/con; năng suất đạt 700 - 800 kg cua thương phẩm/5.000 m2 ao, cao gấp 2 lần so với trước. Giá bán hiện khoảng 250.000 đồng/kg, lợi nhuận thu được trên 100 triệu đồng/5.000 m2/vụ.
Ông Trần Hữu Dư, xã Hiệp Phước, huyện Nhà Bè, hộ tham gia mô hình cho biết: “Lâu nay, tôi cũng nuôi cua nhưng chỉ nuôi trong 01 ao từ lúc cua nhỏ đến lớn, như ao 3.000m2 tôi thả 3.000 con cua giống mà thu khoảng 100 kg cua là mừng. Vừa qua, được Khuyến nông hỗ trợ 15.000 con cua giống nhân tạo và được hướng dẫn kỹ thuật làm ao, thả chà và tiến hành nuôi theo 02 giai đoạn. Sau 03 tháng đã tiến hành thu tỉa được trên 100 kg cua với giá bán 280.000 đồng/kg, giờ thả vó còn rất nhiều, có thể thu được trên 800 kg, tôi rất mừng. Cám ơn sự hỗ trợ của nhà nước giúp chúng tôi trong việc phát triển kinh tế. Vụ tới tôi cũng sẽ nuôi theo quy trình mà Khuyến nông đã hướng dẫn”.
Phát biểu tại buổi tổng kết mô hình, ông Phạm Lâm Chính Văn- Giám đốc Trung tâm Khuyến nông TP. Hồ Chí Minh đánh giá cao kết quả mô hình thử nghiệm mang lại và ghi nhận sự góp ý của bà con tham dự buổi tổng kết mô hình. Sắp tới Khuyến nông sẽ từng bước hoàn thiện quy trình kỹ thuật nuôi cua 02 giai đoạn và nhân rộng mô hình cho nông dân nuôi cua trên địa bàn thành phố. Đồng thời sẽ thử nghiệm mô hình chuyển giao sản xuất giống cua nhân tạo tại Cần Giờ, tạo ra nguồn giống thuần phù hợp với điều kiện tự nhiên của vùng Nhà Bè, Cần Giờ, qua đó sẽ giúp giảm giá giống còn khoảng 500 – 1.000 đồng/con. Đây có thể cũng là một trong những hướng giải pháp giúp bà con TP.HCM nói chung và huyện Nhà Bè nói riêng khai thác đối đa tiềm năng, lợi thế của vùng để nuôi trồng thủy sản đạt hiệu quả, bền vững.
Vân Tâm
TT Khuyến nông TP.HCM