Trong 5 năm gần đây, diện tích cây vụ đông các tỉnh phía Bắc giảm khoảng 40 nghìn ha (chiếm 10%), đạt 420 nghìn ha. Nhóm cây trồng giảm nhiều là ngô, đậu tương và khoai lang, là nhóm cây ưa ấm và có dư địa mở rộng diên tích nếu muốn tăng diện tich vụ đông. Nhóm cây ổn định diện tích là lạc và khoai tây. Nhóm cây có xu hướng tăng diện tích là rau các loại. Tỷ lệ cơ cấu diện tích giữa nhóm cây ưa ấm và cây ưa lạnh trong vụ đông là 50-50%. Sản lượng cây vụ đông tăng cao qua các năm do năng suất tăng và đạt trên 4,1 triệu tấn năm 2014. Giá trị thu nhập từ 1 ha cây vụ đông khoảng 47 triệu đồng và giá trị vụ đông toàn phía Bắc khoảng 20 nghìn tỷ đồng. Mặc dù diện tích cây vụ đông giảm nhưng do sản lượng tăng nên giá trị thu được cũng tăng lên hàng năm và ngày càng khẳng định vị trí quan trọng của vụ đông phía Bắc. Nhiều tiến bộ kỹ thuật được ứng dụng cho sản xuất vụ đông như giống cây màu, rau hoa mới, kỹ thuật canh tác sử dụng nhà màn, nhà lưới, làm đất tối thiểu, khí canh, thủy canh…

Nhiều đại biểu tham dự Hội nghị

Tuy vậy từ thực trạng diện tích ngày càng giảm dần cho thấy nhiều loại cây vụ đông có hiệu quả kinh tế thấp, chi phí sản xuất cao hoặc rủi ro vì tình hình cung cầu không được dự báo trước. Nhiều ý kiến tham luận từ các địa phương đều nêu lên những khó khăn trong việc tiêu thụ sản phẩm của cây vụ đông, liên kết giữa người sản xuất và doanh nghiệp tiêu thụ sản phẩm còn rất ít và tỷ lệ thành công của các hợp đồng ký kết không cao. Để phát triển cây vụ đông, nhiều tỉnh đã có các chính sách tốt hỗ trợ sản xuất như Vĩnh Phúc hỗ trợ giống, phân bón và thuốc BVTV thiết yếu cho cây rau, màu, thí điểm hỗ trợ cho người gom ruộng làm vụ đông lớn; các tỉnh Hà Nam, Hải Phòng, Tuyên Quang… cũng có nhiều hỗ trợ cho sản xuất và tiêu thụ cây vụ đông.

Kết luận hội nghị, Thứ trưởng Lê Quốc Doanh nêu rõ:

- Phấn đấu mở rộng diện tích cây vụ Đông năm 2015 theo kế hoạch 430 nghìn ha. Đề nghị các địa phương xây dựng kế hoạch cụ thể về cơ cấu cây trồng, thời vụ, lựa chọn khuyến cáo các TBKT mới áp dụng vào sản xuất, nhân rộng các mô hình tiên tiến, hiệu quả cao đã được chứng minh trong thực tiễn.

- Cục Trồng trọt, Cục Bảo vệ thực vật theo dõi sát và xử lý kịp thời để vụ lúa mùa 2015 đạt kết quả tốt, đặc biệt vùng lúa mùa sớm cần gieo trồng ngô, đậu tương ngay sau khi gặt để tranh thủ thời gian ấm đầu vụ. Tăng cường công tác thanh tra, kiểm tra giống cây trồng, phân bón, thuốc BVTV trên thị trường.

- Tổng cục Thủy lợi theo dõi và điều tiết nước tưới phục vụ sản xuất vụ đông.

- Trung tâm Khuyến nông Quốc gia kết hợp với Viện Khoa học Nông nghiệp VN tổ chức diễn đàn giới thiệu các TBKT cho sản xuất cây vụ đông. Mở các lớp tập huấn cho nông dân về tổ chức sản xuất, liên kết và thâm canh cây vụ đông./.

Trần Văn Khởi

Phó GĐ Trung tâm Khuyến nông QG