Ở Việt Nam, đã xác định nguồn phát thải khí nhà kính trong lĩnh vực trồng trọt, chủ yếu là cây lúa nước, lĩnh vực chăn nuôi chủ yếu là chăn nuôi gia súc nhai lại, chính vì vậy, với nguồn hỗ trợ ban đầu, Trung tâm Khuyến nông Quốc gia (TTKNQG) đã xác định, cần nâng cao nhận thức cho cán bộ khuyến nông và cộng tác viên khuyến nông về kiến thức phát thải khí nhà kính. Do đó Trung tâm đã đề xuất Bộ Nông nghiệp Hoa Kỳ mời giảng viên đứng đầu lĩnh vực này từ trường đại học nổi tiếng California Davis sang giảng dạy các lớp tập huấn và triển khai các hoạt động, với sự hỗ trợ của các cán bộ đầu ngành của Việt Nam, Thái Lan. Kết quả một số hoạt động chính như sau:

1. Đào tạo, tập huấn

Năm 2013, Trung tâm đã tổ chức 4 lớp tập huấn TOT; 2 lớp về trồng lúa tại Thái bình và Cần Thơ; 2 lớp về chăn nuôi đại gia súc tại Hà Nội và Huế.

Kết quả học tập: Tổng số 120 học viên trên 4 lớp tập huấn tham dự lớp học và được phát chứng chỉ, tài liệu, đĩa CD về nội dung lớp tập huấn.

Bốn lớp tập huấn được phân bổ đều miền Nam và miền Bắc. Mỗi lớp tập huấn bao gồm các cán bộ khuyến nông cấp tỉnh, huyện ở 5 tỉnh khác nhau trong khu vực đó với mục đích phổ biến rộng cho hệ thống khuyến nông cả nước và những cán bộ được đào tạo sẽ là nòng cốt để giới thiệu, hướng dẫn kiến thức cho nông dân và các cán bộ khuyến nông khác.

Các chuyên gia Mỹ giới thiệu về kiến thức chung, các phương pháp giảm phát thải khí nhà kính trong sản xuất nông nghiệp đang được áp dụng, mang lại hiệu quả cao trên thế giới. Các giảng viên Việt Nam bổ sung thêm kiến thức về tình hình biến đổi khí hậu, phát thải khí nhà kính trong sản xuất nông nghiệp ở Việt Nam. Sau khi tham gia khoá tập huấn, học viên đã nâng cao hiểu biết về những kiến thức cơ bản của giảm thiểu phát thải khí nhà kính nói chung và trong trồng trọt, chăn nuôi nói riêng.

Trong lĩnh vực chăn nuôi, dự án đã tổ chức 2 lớp tập huấn "Hướng dẫn sử dụng phần mềm trong chăn nuôi và kỹ thuật chăn nuôi gia súc nhằm giảm phát thải khí nhà kính" cho cán bộ khuyến nông, cộng tác viên khuyến nông của TTKNLN Thừa Thiên Huế, TTKN Quảng Nam, Quảng Trị, TP. Hồ Chí Minh; TP. Hà Nội, Vĩnh Phúc, Sơn La, Nghệ An. Số học viên mỗi lớp là 20 người, thời gian của một lớp là 4 ngày.

  

Đa số học viên đã nắm được những kiến thức cơ bản sử dụng phần mềm trong chăn nuôi bò thịt nhằm giảm phát thải khí nhà kính, thành thạo kỹ thuật và các thao tác chế biến thức ăn: ủ rơm urê, vôi; cân đối khẩu phần thức ăn tinh; trồng xen canh cây thức ăn cho đại gia súc nhằm giảm thiểu phát thải khí nhà kính; nắm bắt những kỹ thuật cơ bản xử lý chất thải chăn nuôi: ủ sinh học, biogas. Các học viên đã tiếp thu được các nội dung chính và đánh giá khoá học rất hữu ích.

Sau khi kết thúc lớp học, học viên là người khuyến cáo và giúp đỡ bà con nông dân lựa chọn khẩu phần thức ăn chăn nuôi hợp lý, đặc biệt tận dụng nguồn thức ăn địa phương để phối hợp khẩu phần thức ăn cho bò thịt, hạ giá thành sản phẩm, tận dụng triệt để khả năng tiêu hóa thức ăn của gia súc để vừa tăng hiệu quả chăn nuôi vừa giảm lượng phân thải ra, giảm phát thải khí nhà kính.

Dự án cũng đã tổ chức 2 lớp tập huấn "Hướng dẫn sử dụng phần mềm trong quản lý, xây dựng khẩu phần thức ăn chăn nuôi bò sữa và kỹ thuật chăn nuôi đại gia súc nhằm giảm phát thải khí nhà kính“ tại thành phố Hồ Chí Minh và Hà Nội.

Tham gia lớp tập huấn tại thành phố Hồ Chí Minh, có 35 học viên đến từ TP. Hồ Chí Minh, Long An, Bình Dương, Tây Ninh, Tiền Giang, Lâm Đồng. Lớp học tại Hà Nội có 38 học viên từ Hà Nội, Vĩnh Phúc, Hà Nam, Sơn La, Thanh Hóa, Nghệ An.

Tập huấn kỹ thuật rất hữu ích, giúp học viên hiểu biết về kỹ thuật sử dụng phần mềm trong quản lý, xây dựng khẩu phần thức ăn chăn nuôi bò sữa; phát thải khí nhà kính, một số tác nhân chính gây phát thải, một số kỹ thuật chăn nuôi đại gia súc như bổ sung thức ăn tinh trong khẩu phần; xử lý rơm với vôi, ure; bổ sung một số loại thức ăn thô xanh trong khẩu phần thức ăn trâu, bò để tăng khả năng tiêu hóa và giảm phát thải khí nhà kính.

Học viên được tham quan và thực hành tại Xí nghiệp chăn nuôi bò sữa của Công ty Giống gia súc Hà Nội. Tại đây học viên sử dụng nguồn thức ăn cho bò đang khai thác sữa là toàn bộ cây ngô đang thời kỳ ngậm sữa (hạt ngô chưa già, bấm còn sữa), cả thân, lá, bắp, băm nhỏ, ủ chua cho bò sữa ăn. Loại thức ăn này và một số loại thức ăn cho bò sữa ở nông hộ chưa có chưa có trong danh mục thức ăn trong tài liệu tập huấn. Giảng viên, GS. Abbas đã hướng dẫn học viên thu thập thông tin để xây dựng khẩu phần thức ăn cho bò sữa nhưng với những thức ăn chưa đủ căn cứ xác định thành phần dinh dưỡng chưa thể đưa vào để chạy phần mềm.

Chính vì vậy, sau khi kết thúc 2 lớp tập huấn, nhiều học viên đề nghị tiếp tục mở thêm các lớp tập huấn tương tự nhưng tăng thời gian thực hành và thu thập số liệu để chạy phần mềm thành thạo hơn.

  

2. Tham quan học tập

2.1. Mô hình canh tác lúa

Tham gia Hội thảo và thăm quan mô hình “Quản lý nước ngập - khô xen kẽ và Quản lý dinh dưỡng cây lúa” của Dự án “Canh tác lúa giảm khí phát thải tại Đồng bằng sông Cửu Long, Việt Nam – Dự án Các-bon thấp” (VLCRP) tại An Giang và Kiên Giang.

Kết quả: Các đại biểu nắm bắt được phương cách áp dụng, triển khai mô hình ngập - khô xen kẽ và liều lượng chính xác của phân urê cần dùng để có thể áp dụng trong việc xây dựng các mô hình, những trở ngại, thách thức chính và cách khắc phục. Tập quán canh tác lúa ở từng vùng, từng địa phương cũng như mối quan hệ của quản lý nước với lợi nhuận của người nông dân và phát thải khí nhà kính.

2.2. Mô hình chăn nuôi

Tham quan kỹ thuật chăn nuôi đại gia súc nhằm giảm phát thải khí nhà kính tại trường Đại học Khon Kaen, thành phố Khon Kaen, Thái Lan.

Được sự hướng dẫn nhiệt tình của giáo sư Metha Wanapat, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Phát triển các nguồn thức ăn nhiệt đới (TROFREC), các học viên đã tích cực tham gia khoá tham quan, học tập. Kết quả tham quan, học tập là rất tốt. Học viên đã nắm được những kỹ thuật cơ bản: Thực hành về xử lý rơm bằng ure và hydroxit canxi Ca(OH)2; Thực hành phối trộn thức ăn hỗn hợp dựa trên nguồn nguyên liệu tại chỗ, cân đối khẩu phần để hấp thu dinh dưỡng triệt để, tiết kiệm và giảm phát thải khí nhà kính; Kỹ thuật trồng xen canh và tận dụng phế phụ phẩm của trồng trọt cho chăn nuôi.

   

Sau chuyến tham quan học tập, các học viên đã học hỏi, thu thập, trao đổi rất nhiều kiến thức bổ ích để áp dụng trong các hoạt động và các mô hình khuyến nông chăn nuôi gia súc tại địa phương nhằm tăng cường khả năng tiêu hóa và hấp thu dinh dưỡng; giảm phát thải khí nhà kính. Cán bộ khuyến nông các tỉnh đề xuất với địa phương để có thể xây dựng, triển khai áp dụng mô hình tại địa phương.

LH

(Còn nữa...)